ایمنی در طراحی و ساخت راه‌پله و آسانسور از اهمیت بالایی برخوردار است و نیازمند رعایت ضوابط مشخصی است. به عنوان مثال، راه‌پله باید با ابعادی استاندارد مانند حداقل عرض 110 سانتیمتر و ارتفاع پله 1719 سانتیمتر طراحی شود تا دسترسی و ایمنی کاربران تضمین گردد. همچنین، وجود نرده‌های ایمنی و پاگردهای مناسب برای جلوگیری از سقوط ضروری است. در زمینه آسانسور، ابعاد داخلی باید حداقل 160 × 200 سانتیمتر باشد و نصب سیستم‌های ایمنی مانند ترمزهای اضطراری نقش مهمی در حفاظت از کاربران ایفا می‌کند.
برای مشاهده ی PDF اینجا کلیک کنید
استانداردهای ایمنی شامل به کارگیری مصالح با کیفیت، نورپردازی مناسب و نصب نرده‌ها و سیستم‌های اعلان خطر می‌باشد. مشکلات رایج در این حوزه می‌تواند شامل عدم رعایت استانداردها، محاسبات نادرست بار و طراحی نامناسب چاه آسانسور باشد. به علاوه، ابعاد نامناسب و استفاده از روکش‌های لغزنده در راه‌پله‌ها می‌تواند به بروز حوادث جدی منجر شود. در نهایت، پایبندی به این ضوابط و استانداردها از یک سو به حفظ ایمنی کاربران کمک کرده و از سوی دیگر، خطرات احتمالی را به حداقل می‌رساند.
ضوابط راه پله و آسانسور
1.ضوابط راه پله
راه پله به عنوان یکی از اجزای اساسی و کارآمد در ساختار ساختمان، نقش کلیدی در ایمنی و راحتی کاربران ایفا می‌کند. این عنصر معماری، با تنوعی از انواع همچون گرد، تک بازو، دو بازو و چند بازو، امکان انتخاب بر اساس سلیقه و نیازهای فضایی را فراهم می‌آورد. هر راه پله شامل اجزای مهمی از جمله پله، سطح شیبدار، پاگرد، خیز پله، نرده و آب‌چکان است که باید با رعایت استانداردهای ملی ساختمان طراحی و اجرا شوند.
به عنوان مثال، حداقل عرض پله باید 110 سانتیمتر و ارتفاع آن 1719 سانتیمتر باشد، در حالی که کف پله باید حداقل 30 سانتیمتر و پاگرد نیز 110 سانتیمتر باشد. همچنین، ارتفاع نرده‌ها باید به 80 سانتیمتر برسد و فاصله بین درب ساختمان و راه پله از 140 سانتیمتر تجاوز نکند. ایمنی و کیفیت مصالح نیز از جمله مواردی است که باید به دقت مد نظر قرار گیرد، به ویژه در انتخاب نرده‌های شیشه‌ای که نیاز به بررسی‌های خاص ایمنی دارند. در نهایت، محاسبه تعداد پله‌ها بر اساس ارتفاع طبقه و نیاز به وجود پاگرد در صورت بیش از 12 پله، از دیگر نکات حیاتی در طراحی راه پله به شمار می‌آید.
2.ضوابط آسانسور
- ابعاد داخلی آسانسور: 160 × 200 سانتیمتر (3 متر مربع)
- ساختمان‌ها تا 4 طبقه: نیاز به شبکه بارنده
- ساختمان‌های بیش از 4 واحد: توصیه به داشتن دو واحد راه‌پله و آسانسور
- پاگرد جلو آسانسور: 150 × 150 سانتیمتر (25/2 متر مربع)
- فضا و ایستگاه آسانسور: متغیر بر اساس ظرفیت و نوع ساخت
- نصب درب‌ها: ورودی و خروجی باید به درستی نصب شوند
- دیوارهای جانبی: مقاوم در برابر حریق
- چاه آسانسور: مختص نصب آسانسور باشد
- درب موتورخانه: حداقل عرض 90 سانتیمتر و ارتفاع 190 سانتیمتر با قفل مطمئن و بازشو به سمت بیرون
- سیستم ارتینگ: الزامی برای ایمنی
- دستورالعمل کار: نصب در اتاقک آسانسور
- تست کابل برق: ضروری برای اطمینان از عملکرد
- گواهی ایمنی و کیفیت: از مراکز بازرسی و کنترل کیفیت دریافت شود
حتما مشاهده کنید: حداقل ابعاد آسانسور مسکونی
ضوابط راه پله و آسانسور pdf را در ادامه می‌توانید دانلود کنید:
استاندارد های ایمنی در ساخت آسانسور و راه پله
استاندارد و ضوابط آسانسور وسط راه پله از اهمیت بالایی برخوردارند و به حفظ ایمنی کاربران و جلوگیری از حوادث کمک می‌کنند. در ادامه به برخی از این استانداردها اشاره می‌کنیم:
1.استانداردهای ایمنی آسانسور
- استانداردهای بین‌المللی: آسانسورها باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی باشند. این استانداردها شامل الزامات ایمنی، طراحی و عملکرد آسانسورها هست.
- سیستم‌های ایمنی: آسانسورها باید دارای سیستم‌های ایمنی مانند ترمزهای اضطراری، سنسورهای بار، و سیستم‌های اتوماتیک برای جلوگیری از افتادن یا توقف در مواقع اضطراری باشند.
- دستگاه‌های اعلان خطر: وجود سیستم‌های اعلان خطر و ارتباط با مراکز خدماتی در صورت بروز مشکل، از جمله ویژگی‌های ضروری است.
- درب‌های ایمنی: درب‌های آسانسور باید به گونه‌ای طراحی شوند که در حین حرکت آسانسور باز نشوند و از ورود غیرمجاز جلوگیری کنند.
- بافرهای ایمنی: نصب بافرها و سیستم‌های جذب ضربه در کف چاه آسانسور برای جلوگیری از آسیب در صورت سقوط.
- نگهداری و بازرسی منظم: آسانسورها باید به‌طور منظم بازرسی و نگهداری شوند تا از کارایی و ایمنی آن‌ها اطمینان حاصل شود.
2.استانداردهای ایمنی راه‌پله‌ها
- ابعاد استاندارد: پله‌ها باید ابعاد استانداردی داشته باشند تا برای استفاده راحت و ایمن باشند. ارتفاع و عمق پله‌ها باید به گونه‌ای طراحی شود که خطر لغزش و سقوط کاهش یابد.
- نصب نرده‌ها: نصب نرده‌های ایمنی در دو طرف راه‌پله‌ها برای جلوگیری از سقوط از اهمیت بالایی برخوردار است. ارتفاع نرده‌ها باید به اندازه‌ای باشد که کمر افراد را در برابر سقوط محافظت کند.
- روکش مناسب: استفاده از مواد غیر لغزنده برای سطح پله‌ها و نرده‌ها به ایمنی بیشتر کمک می‌کند.
- نورپردازی مناسب: وجود نور کافی در راه‌پله‌ها برای جلوگیری از سقوط و افزایش دید اهمیت دارد.
- علامت‌گذاری مناسب: وجود علامت‌ها و نشانه‌های راهنما در راه‌پله‌ها و درب‌های خروجی، به کاربر کمک می‌کند تا مسیر خروج را شناسایی کند.
- دستگاه‌های اعلام حریق: در ساختمان‌های بلند، راه‌پله‌ها باید به سیستم‌های اعلام حریق و اطفای حریق مجهز باشند.
- رعایت این استانداردها می‌تواند به حفظ ایمنی کاربران و کاهش خطرات احتمالی در هنگام استفاده از آسانسورها و راه‌پله‌ها کمک کن
قوانین و الزاماتی که باید در ساخت آسانسور و راه پله رعایت شود
1.آسانسور
در فرآیند طراحی و ساخت آسانسور، رعایت الزامات ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است. این الزامات شامل ارزیابی دقیق مقاومت ساختاری و پایداری سیستم‌ها در برابر بارهای مختلف است. همچنین، توجه به عملکرد صحیح آسانسور در شرایط اضطراری و قابلیت اطمینان آن، از جمله موارد کلیدی است که باید در نظر گرفته شود. به‌کارگیری مواد و تجهیزات با کیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی، نه تنها به افزایش ایمنی کمک می‌کند، بلکه طول عمر سیستم را نیز بهبود می‌بخشد. در واقع، یک طراحی اصولی و اجرای دقیق، می‌تواند حوادث ناگوار را به حداقل برساند و اطمینان از ایمنی کاربران را تضمین کند.
کابین و درب‌های آسانسور به عنوان اجزای اصلی این سیستم، نیازمند طراحی و ساخت دقیق با رعایت استانداردهای ایمنی هستند. کابین باید توانایی تحمل بارهای سنگین و در عین حال ایمنی کاربران را در برابر خطرات احتمالی تامین کند. درب‌ها نیز باید به گونه‌ای طراحی شوند که باز و بسته شدن آن‌ها بدون هیچ‌گونه خطر و مشکلی انجام گیرد. به علاوه، نصب قفل‌های ایمنی و سیستم‌های هشداردهنده در درب‌ها از الزامات ضروری به شمار می‌رود. با توجه به اینکه حوادث ناشی از نقص در این اجزا می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد، بنابراین توجه به جزئیات در طراحی و نصب آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
2.راه پله
ساخت راه‌پله‌ها به عنوان یک عنصر حیاتی در طراحی ساختمان‌ها، نیازمند رعایت قوانین و الزامات خاصی است که هدف آن ارتقاء ایمنی و کارایی فضاهای مسکونی است. به‌طور کلی، در ساختمان‌هایی که هر طبقه حداکثر چهار واحد مسکونی دارند، یک دستگاه پله و آسانسور کفایت می‌کند، اما در صورت وجود بیش از چهار واحد، باید از دو دستگاه استفاده شود. همچنین، در راستای ایمنی، حداکثر فاصله بین ورودی ساختمان و ورودی پله‌های فرار نباید از 10 متر تجاوز کند. برای جلوگیری از خطرات احتمالی، در هر بازو، تعداد پله‌ها باید حداکثر به 12 محدود شود و در صورت نیاز به پله‌های بیشتر، استفاده از پاگرد الزامی است.
علاوه بر این، نرده‌های محافظ باید حداقل 80 سانتیمتر ارتفاع داشته و فاصله بین نرده‌های عمودی نباید بیشتر از 11 سانتیمتر باشد. در ساختمان‌های با بیش از چهار طبقه، حداقل یک پلکان عمومی باید به سطح پشت‌بام ادامه یابد، مگر در موارد خاصی مانند بام‌های شیبدار. به‌منظور کاهش خطر لغزش، مصالح به‌کار رفته در کف پله‌ها و پاگردها باید ایمن باشند و همچنین در برابر حریق مقاوم باشند. نصب کنتورهای برق و گاز در بدنه پلکان ممنوع است و وجود تابلوهای شمارشگر طبقات و نشانه‌های خروج در پاگردها الزامی است تا در مواقع اضطراری، ساکنان بتوانند به‌راحتی و سریعاً از ساختمان خارج شوند.
مشکلات رایج در ساخت و طراحی آسانسور و راه پله
1. آسانسور
- عدم رعایت استانداردها: یکی از مشکلات اساسی عدم رعایت استانداردهای بین‌المللی و ملی در طراحی و ساخت آسانسور است. این می‌تواند به خطرات جدی برای ایمنی کاربران منجر شود.
- محاسبات نادرست بار: محاسبه نادرست ظرفیت بار آسانسور می‌تواند به اضافه بار و آسیب به سیستم‌های ایمنی منجر شود. این مسئله می‌تواند باعث خرابی یا عدم کارکرد صحیح آسانسور گردد.
- طراحی نادرست چاه آسانسور: طراحی نامناسب چاه آسانسور می‌تواند منجر به مشکلاتی همچون عدم دسترسی آسان به آسانسور، مشکلات در نصب و نگهداری و همچنین خطرات ایمنی باشد.
- سیستم‌های ایمنی ناکافی: عدم وجود یا ناکافی بودن سیستم‌های ایمنی مانند ترمزهای اضطراری، سنسورهای بار و درب‌های ایمنی می‌تواند خطرات جدی برای کاربران ایجاد کند.
- عدم توجه به جاگذاری آسانسور: اگر آسانسور در مکان مناسبی قرار نگیرد، می‌تواند منجر به مشکلات دسترسی، مشکلات در تخلیه بار و عدم راحتی برای کاربران شود.
2.راه‌پله
- ابعاد نامناسب پله‌ها: طراحی نامناسب ابعاد پله‌ها (ارتفاع و عمق) می‌تواند منجر به خستگی و آسیب دیدگی کاربران شود و خطر سقوط را افزایش دهد.
- نصب نرده‌های ناکافی: عدم نصب نرده‌های مناسب یا نصب نرده‌هایی که استانداردهای ایمنی را رعایت نمی‌کنند، می‌تواند خطر سقوط را افزایش دهد.
- روکش لغزنده پله‌ها: استفاده از مواد لغزنده یا عدم استفاده از مواد غیر لغزنده برای پله‌ها می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد.
- نورپردازی ناکافی: نبود نور کافی در راه‌پله‌ها می‌تواند باعث کاهش دید و افزایش خطر سقوط شود.
- عدم علامت‌گذاری مناسب: عدم وجود علامت‌ها و نشانه‌های واضح برای راهنمایی کاربران می‌تواند در مواقع اضطراری مشکلاتی ایجاد کند و کاربران را گیج کند.
- وجود موانع: وجود موانع مانند وسایل اضافی در راه‌پله‌ها می‌تواند خطرناک باشد و باعث سقوط شود.
3.مشکلات مشترک
- کاهش کیفیت مصالح: استفاده از مصالح با کیفیت پایین می‌تواند به مشکلات ساختاری و عملکردی منجر شود.
- عدم نگهداری و بازرسی مناسب: عدم انجام نگهداری و بازرسی منظم می‌تواند منجر به مشکلات و خرابی‌های جدی در سیستم‌های آسانسور و راه‌پله‌ها شود.
- محیط‌های نامناسب: طراحی آسانسور و راه‌پله‌ها در محیط‌های نامناسب می‌تواند به مشکلاتی مانند رطوبت، گرد و غبار و آلودگی منجر شود که بر عملکرد و ایمنی تأثیر می‌گذارد.
حتما مشاهده کنید: آسانسور در پلان معماری
سوالات متداول
۱- حداقل عرض راه‌پله باید چقدر باشد؟
حداقل عرض براساس ضوابط پله برای ساختمان‌های مسکونی معمولاً ۱۱۰ سانتیمتر و برای ساختمان‌های عمومی می‌تواند بیشتر باشد. این عرض باید به گونه‌ای باشد که امکان عبور افراد به‌راحتی فراهم شود.
۲- چه نوع روکش‌هایی برای پله‌ها توصیه می‌شود؟
روکش‌های غیرلغزنده و با کیفیت برای پله‌ها توصیه می‌شود تا خطر لغزش و سقوط کاهش یابد. همچنین، روکش‌ها باید به‌گونه‌ای باشند که در برابر سایش مقاوم باشند.
۳- آیا آسانسور باید سیستم‌های ایمنی داشته باشد؟
بله، آسانسورها باید دارای سیستم‌های ایمنی مانند ترمزهای اضطراری، سنسورهای بار و سیستم‌های اعلان خطر باشند تا ایمنی کاربران تضمین شود.
بدون دیدگاه